W dniu 20.03.2024 odbyły się Międzynarodowe Zdalne Warsztaty Fizyki Cząstek Elementarnych, zorganizowane przez Instytut Fizyki Jądrowej Polskiej Akademii Nauk w Krakowie oraz ośrodek CERN w Szwajcarii, w których po raz pierwszy uczestniczyło 22 uczniów naszej szkoły z 5 klas: 1A, 2A, 2A”, 3A i 3A” . Warsztaty poprzedzone były trzema wykładami na temat budowy materii, cząstek elementarnych, rodzajów akceleratorów: w ośrodku CERN: Wielki Zderzacz Hadronów (LHC), w Polsce: Cyklotron Proteus w Krakowie-Bronowicach, Synchrotron Solaris w Krakowie-Ruczaju. Ponadto omówiono rodzaje eksperymentów: ATLAS i CMS prowadzonych w Wielkim Zderzaczu Hadronów. Uczniowie zapoznali się również z najnowszymi odkryciami w dziedzinie Cząstek Elementarnych, ich zaletami i wadami związanymi z najnowszymi odkryciami „przy okazji” oraz przyznanymi nagrodami Nobla.
W drugiej części, podczas warsztatów uczniowie mieli za zadanie w parach lub indywidualnie poszukiwać głównie par cząstek elektronów i mionów na podstawie analizy danych i śladów cząstek wykonanych w programie ATLAS przez Wielki Zderzacz Hadronów (LHC). Wszystkie wyniki po odesłaniu przez uczniów i przeanalizowaniu przez pracowników CERN zostały w kolejnej części warsztatów podsumowane. Ostatnim etapem warsztatów była wideokonferencja z fizykami w CERN w Szwajcarii.
Międzynarodowe Warsztaty Fizyki Cząstek Elementarnych były dla naszych uczniów bardzo ciekawym doświadczeniem naukowym. Młodzież nie tylko poszerzyła wiedzę w zakresie fizyki cząstek elementarnych, doskonaliła również swoje kompetencje w zakresie języka angielskiego podczas wideokonferencji z fizykami z CERN oraz uczestnikami innych ośrodków biorących udział w Warsztatach z Włoch, Słowacji, Portugalii i Niemiec.
Koordynatorem i organizatorem Międzynarodowych Warsztatów Fizyki Cząstek Elementarnych w II Liceum Ogólnokształcącym w Gdańsku była P. Iwona Kos, nauczyciel fizyki.
O cząstkach elementarnych:
Fizyka cząstek elementarnych zajmuje się najbardziej podstawowymi składnikami materii i oddziaływaniami między nimi. Badania w tej dziedzinie prowadzone są przy użyciu akceleratorów pozwalających przyspieszać i zderzać cząstki naładowane. Największy z akceleratorów na świecie - Wielki Zderzacz Hadronów (LCH) w CERN od końca 2009 r. dokonuje pomiarów przy najwyższej energii dostępnej w laboratorium. W lipcu 2012 r. eksperymenty ATLAS i CMS ogłosiły odkrycie nowej cząstki, bozonu Higgs'a, będącego kluczowym elementem dotąd brakującym w Modelu Standardowym oddziaływań między cząstkami. Istnienie bozonu Higgsa było postulowane w teoriach wyjaśniających niezerową masę innych cząstek. Eksperymenty na LHC dostarczyły więc potwierdzenia tej teorii, dzięki czemu ich twórcy, François Englert i Peter W. Higgs, otrzymali Nagrodę Nobla w 2013 r. Nadal jednak pozostaje wiele niewyjaśnionych zjawisk, zwłaszcza dotyczących tzw. ciemnej materii oraz różnic między materią a antymaterią, trwają więc ich badania i poszukiwania nowych cząstek.
